FARBY I LAKIERY

Temat farb drukarskich jest niezwykle szeroki - nie da się ograniczyć go do kilku lub kilkunastu zdań. Aby go sobie choć trochę przybliżyć, warto poznać przynajmniej najważniejsze informacje o tych substancjach – o ich składzie, właściwościach i zastosowaniu. Zacznijmy więc od tego, że farby drukarskie są materiałem powłokotwórczym, a to oznacza, że pozwalają wytworzyć na podłożu warstwę o określonej barwie. Substancje te nazywane są także farbami drukowymi lub graficznymi.

Farby drukarskie – co znajdziemy w ich składzie?

Choć mogłoby się wydawać, że głównym elementem ich składu jest substancja barwiąca, to jest to założenie mylne. Barwidła stanowią zaledwie od 5 do 30% składu. Istnieje kilka ich rodzajów:

• pigmenty, czyli barwidła w stanie stałym, nierozpuszczalne w spoiwie,
• laki, które wytrącane są z rozpuszczalnika i także mają formę stałą,
• barwniki, które w przeciwieństwie do dwóch powyższych są rozpuszczalne w spoiwie.

Dominującym składnikiem farb drukarskich niejednokrotnie bywa spoiwo, które ma kilka zadań. Po pierwsze umożliwia rozproszenie pigmentu, po drugie decyduje o poziomie drukowalności farby, po trzecie pozwala na wiązanie farby z podłożem, a po czwarte wpływa na takie właściwości farby jak elastyczność, odporność na ścieranie się czy poziom połysku. Mieszanki różnych substancji mogą stanowić spoiwo – w zależności od rodzaju farby drukarskiej w składzie można znaleźć żywice, sole, plastyfikatory, roztwory amoniaku i inne.

Kolejny ważny komponent farb drukarskich to rozpuszczalnik, który stanowi od 20 do 70% składu. Rozpuszczalniki rozpuszczają spoiwo i pozwalają pozostałym składnikom się wymieszać.

W farbach drukarskich znajdują się także różnorodne substancje pomocnicze, które decydują o ich właściwościach. Ich udział w składzie wynosi od 1 do 10%.

Farby drukarskie – rodzaje

Istnieje bardzo wiele rodzajów farb drukarskich, w zależności od tego, jakim kryterium będziemy się posługiwać w ich klasyfikacji. Jeśli np. weźmiemy pod uwagę technikę druku, do której są wykorzystywane, możemy wyróżnić między innymi farbę typograficzną, offsetową czy sitodrukową. Pod względem rodzaju podłoża, na którym wykonuje się wydruk, farby można podzielić na przeznaczone do druku na papierze offsetowym, na papierze powlekanym, na kartonie, na folii, szkle itd. Jeśli natomiast weźmiemy pod uwagę ich przeznaczenie, można wyróżnić zwykłe farby do druku oraz farby specjalne o wyjątkowych właściwościach (np. antykseryczne – nie dające się kserować, luminescencyjne – "świecące w ciemności", fotochromowe – zmieniające kolor pod wpływem światła, a także wypukłe, zdrapkowe, zapachowe i wiele wiele innych...).